فه‌رمووده‌كانی پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویستمان محمد (صلی الله علیه وسلم)
[ به‌شی ئیمان و باوه‌ڕ ]
::(2) ئیمان چیه؟ ڕوونكردنه‌وه‌ی نیشانه‌كانی
.
.
::(2) ئیمان چیه؟ ڕوونكردنه‌وه‌ی نیشانه‌كانی
١٥ـ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ (رضي الله عنه): أَنَّ أُنَاسًا مِنْ عَبْدِ الْقَيْسِ قَدِمُوا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) فَقَالُوا: يَا نَبِيَّ اللَّهِ، إِنَّا حَيٌّ مِنْ رَبِيعَةَ، وَبَيْنَنَا وَبَيْنَكَ كُفَّارُ مُضَرَ، وَلَا نَقْدِرُ عَلَيْكَ إِلَّا فِي أَشْهُرِ الْحُرُمِ، فَمُرْنَا بِأَمْرٍ نَأْمُرُ بِهِ مَنْ وَرَاءَنَا، وَنَدْخُلُ بِهِ الْجَنَّةَ إِذَا نَحْنُ أَخَذْنَا بِهِ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم): (آمُرُكُمْ بِأَرْبَعٍ، وَأَنْهَاكُمْ عَنْ أَرْبَعٍ: اعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا، وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ، وَآتُوا الزَّكَاةَ، وَصُومُوا رَمَضَانَ، وَأَعْطُوا الْخُمُسَ مِنَ الْغَنَائِمِ. وَأَنْهَاكُمْ عَنْ أَرْبَعٍ: عَنِ الدُّبَّاءِ وَالْحَنْتَمِ وَالْمُزَفَّتِ وَالنَّقِيرِ). قَالُوا: يَا نَبِيَّ اللَّهِ مَا عِلْمُكَ بِالنَّقِيرِ؟ قَالَ: (بَلَى، جِذْعٌ تَنْقُرُونَهُ فَتَقْذِفُونَ فِيهِ مِنَ الْقُطَيْعَاءِ -قَالَ سَعِيدٌ: أَوْ قَالَ: مِنَ التَّمْرِ- ثُمَّ تَصُبُّونَ فِيهِ مِنَ الْمَاءِ حَتَّى إِذَا سَكَنَ غَلَيَانُهُ شَرِبْتُمُوهُ، حَتَّى إِنَّ أَحَدَكُمْ -أَوْ: إِنَّ أَحَدَهُمْ- لَيَضْرِبُ ابْنَ عَمِّهِ بِالسَّيْفِ). قَالَ: وَفِي الْقَوْمِ رَجُلٌ أَصَابَتْهُ جِرَاحَةٌ كَذَلِكَ، قَالَ: وَكُنْتُ أَخْبَؤُهَا حَيَاءً مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم)، فَقُلْتُ: فَفِيمَ نَشْرَبُ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: (فِي أَسْقِيَةِ الْأَدَمِ الَّتِي يُلَاثُ عَلَى أَفْوَاهِهَا). قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنَّ أَرْضَنَا كَثِيرَةُ الْجِرْذَانِ، وَلَا تَبْقَى بِهَا أَسْقِيَةُ الْأَدَمِ. فَقَالَ نَبِيُّ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم): (وَإِنْ أَكَلَتْهَا الْجِرْذَانُ، وَإِنْ أَكَلَتْهَا الْجِرْذَانُ، وَإِنْ أَكَلَتْهَا الْجِرْذَانُ). قَالَ: وَقَالَ نَبِيُّ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) لِأَشَجِّ عَبْدِ الْقَيْسِ: (إِنَّ فِيكَ لَخَصْلَتَيْنِ يُحِبُّهُمَا اللَّهُ: الْحِلْمُ وَالْأَنَاةُ)
.
(ابو سعیدی الخدری) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: كه‌سانێك له(عبدالقیس) هاتن بۆ خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) وتیان: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) ئێمه ئاواییه‌كین له ڕه‌بیعه، له‌نێوان ئێمه‌و تۆدا كافره‌كانی(مُضَر)هه‌ن، ناتوانین سه‌ردانت بكه‌ین له‌مانگه ڕێزگیراوه‌كاندا* نه‌بێ، فه‌رمانمان پێبكه به‌فه‌رمانێك، ئێمه‌ش فه‌رمان بكه‌ین به‌وانه‌ی لای خۆمان پێیشی بچینه به‌هه‌شت ئه‌گه‌ر ئێمه به‌وكاره هه‌ستاین. پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) فه‌رمووی: (فه‌رمانتان پێده‌كه‌م به‌چوارشت، چوارشتیشتان لێ قه‌ده‌غه ده‌كه‌م: خوابپه‌رستن و هاوه‌ڵی بۆدامه‌نێن، نوێژ بكه‌ن، زه‌كات بده‌ن، ڕۆژووی ڕه‌مه‌زان بگرن، پێنجیه‌كی ده‌ستكه‌وتیش بده‌ن. چوار شتیشتان لێ قه‌ده‌غه ده‌كه‌م: خواردنه‌وه‌ی سركه‌ی ناو كوله‌كه، هیناو گۆزه‌ی سه‌وز (ئه‌وه‌ی ئاره‌قیان تێدا هه‌ڵگرتووه)، هی ناو(قیردراو) [كاسه‌یه‌كه ناوه‌كه‌ی قیردراوه] هی ناو داری هه‌ڵكۆڵراو [كاسه‌یه‌كه كه‌قه‌دی دره‌خته‌و ناوه‌كه‌ی هه‌ڵكۆڵراوه]، وتیان: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) تۆچوزانی داری هه‌ڵكۆڵراو چییه؟ فه‌رمووی: (به‌ڵێ ئه‌زانم، قه‌دی دره‌ختێكه هه‌ڵی ده‌كۆڵن پارچه خورمای وردی تێده‌كه‌ن ـ سعید وتی: یان فه‌رمووی: خورما ـ ئینجا ئاوی تێده‌كه‌ن، كاتێ هه‌ڵچوونی نامێنێ ده‌یخۆنه‌وه: هه‌تا یه‌كێكتان ـ یا یه‌كێكیان ـ له ئامۆزای خۆی ده‌دات به‌شمشێر [واته سه‌رخۆش ده‌بن ]ده‌ڵێ: له‌و كۆمه‌ڵه‌دا پیاوێك هه‌بوو به‌وشێوه‌یه برینداركرابوو، ده‌ڵێ: من ده‌مشارده‌وه شه‌رمم ده‌كرد له‌پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) وتم: ئه‌ی له‌چیدا بخۆینه‌وه ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم)؟ فه‌رمووی: (له‌كونه‌ی چه‌رمدا كه ده‌مه‌كه‌ی به‌په‌ت ده‌به‌سترێ) وتیان ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) : زه‌وی ئێمه جرجی زۆر تێدایه، كونه نامێنێته‌وه، پێغه‌مبه‌ر(صلی الله عليه وسلم) فه‌رمووی: (بامشكیش بیخوات، بامشكیش بیخوات، بامشكیش بیخوات) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) ڕووی كرده) (اشج عبدالقيس)و فه‌رمووی: (تۆ دوو سیفه‌تت تێدایه خوا خۆشیانی ده‌وێ، ژیریی و په‌له‌نه‌كردن و له‌سه‌رخۆیی).
.
*- عه‌ره‌ب ڕێزیان له چه‌ند مانگێک گرتووه جه‌نگیان تێدا ئه‌نجام نه‌داوه پێیان ده‌وترێ (الاشهر الحرم).
.
*- عه‌ره‌ب ڕێزیان له چه‌ند مانگێک گرتووه جه‌نگیان تێدا ئه‌نجام نه‌داوه پێیان ده‌وترێ (الاشهر الحرم).
.
١٦ـ عَنْ أَبِي ذَرّ (رضي الله عنه) قَالَ: قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ: أَيُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: (الْإِيمَانُ بِاللَّهِ وَالْجِهَادُ فِي سَبِيلِهِ). قَالَ: قُلْتُ: أَيُّ الرِّقَابِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: (أَنْفَسُهَا عِنْدَ أَهْلِهَا وَأَكْثَرُهَا ثَمَنًا). قَالَ: قُلْتُ: فَإِنْ لَمْ أَفْعَلْ؟ قَالَ: (تُعِينُ صَانِعًا أَوْ تَصْنَعُ لِأَخْرَقَ). قَالَ: قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَرَأَيْتَ إِنْ ضَعُفْتُ عَنْ بَعْضِ الْعَمَلِ؟ قَالَ: (تَكُفُّ شَرَّكَ عَنِ النَّاسِ، فَإِنَّهَا صَدَقَةٌ مِنْكَ عَلَى نَفْسِكَ). [بخاري العتقأي الرقاب افضل ٢٣٨٢]
.
(ابی ذر)(خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: وتم: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلی الله عليه وسلم) : چاكترین كار كامه‌یه؟ فه‌رمووی: (باوه‌ڕ به‌خواو جیهاد له‌پێناویدا) ده‌ڵێ: وتم: چاكترین ئازادكردن كامه‌یه [ئازادكردنی كۆیله] فه‌رمووی: (گرانترینیان و به به‌هاترینیان لای خاوه‌نه‌كه‌یان) ده‌ڵێ: وتم: ئه‌گه‌ر نه‌مكرد؟ فه‌رمووی: (یارمه‌تی پیشه‌كارێك بده‌یت یا یارمه‌تی كه‌سێك بده‌یت پیشه باش نازانێ یا هیچ پیشه‌یه‌كی نییه). ده‌ڵێ: وتم: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا پێت چۆنه ئه‌گه‌ر بێ توانابووم له‌هه‌ندێ كار؟ فه‌رمووی: (شه‌ڕو خراپه‌ت له‌خه‌ڵكی لابده، ئه‌وه‌ش خێرێكه له‌تۆوه بۆ خۆت)
.
له‌دوعای خێر بێ به‌شمان مه‌كه‌ن
_________________________________
